«Қазақ хандығына – 550 жыл»

Мақсаты:Қазақхандығыныңқұрылутарихыментаныстыру. Отаншылдыққ, бірлікке, ынтымаққатәрбиелеу. Мұғалім сап түзеудің мақсатымен қысқаша таныстырып өтеді.
Меруерт: Биылғы жылдың еліміздің тарихындағы, халқымыздың тағдырындағы алатын орны ерекше. Биылбіздіңмемлекетіміздің, яғни Қазақ хандығыныңқұрылғанына 550 жыл.
/Қ. Р. Гимніорындалады./

Бағлан: Қазақ халқының түрлі мемлекеттік бірлестіктерге бытырап, саяси бөлшектенуін жоюға әрекет жасау Жошы ұрпақтары - Керей мен Жәнібектің үлесіне тиді.

Гүлназ: Рухы мен тілінжанындайсүйген,
Адамдар неге санаулы?
Ұлтүшіндәуіротынакүйген,
Аталарболдыалаулы.
Армандайасқар,
Жолдарғабастар,
Ісіңненұрпақ от алар.
Қалмайсың көштен,
Шықпайсыңестен,
Тағдырышыншылаталар.

Меруерт: ҚазақжеріндегісаясибытыраңқылықәсіресеӘбілқайырдыңбилігітұсындаөзініңшарықтаушегінежетті.
Көрініс. «Сұлтандаркеңесі»
/Керейсұлтан мен Жәнібек сұлтан сұхбатқұруда, үйгебір топ ақсүйектеркіреді/
- Ассалаумағалейкум, ағалар.
- Уағалейкумсалам, төрлетіңіздер.

Ақсүйектербасшысы:- Бізбірмаңыздымәселеменкеліптұрмыз. Елді бей – берекетсіздікбасыпалды. Хан - екемсоғыстардыүдетіп, салықты көбейтті. Әскеридайындықсыз, батырлардықұдалаунегізіндеойраттардан жеңілгені өздеріңізге мәлім. Бөлінетінкезкелмедімеекен?

Жәнібек:- Ия, сөздеріңіз рас, ханныңқаһарынажергіліктісұлтандар мен қарапайымхалық та ілігіпотыр. Өзалдымызға ел болатынкүнкелді. 

Керей: - Бар қазақтыбіріктіретінуақыткелгенінхалық та түсінді, соңымызданередідепсенемін.

Жәнібек:- Елдігіміздісақтауүшінтуғанжерденжырақтауымызға тура келеді. Моғол ханы ЕсенБұғатуысымыздулаттардыңкөмегімен хан тағынаотырды. БірақбауырыЖүнісТемірәулетімен одақтасып ағасына қарсы шығуда. ЕсенБұғаінісінеқарсыодақтасіздеуде. Сонда жолтартсаққайтеді?

Керей: Ия, көшсеккөшейік. Солжаққакөшіпбарып, Ұлыжүзбенбірігейік. Сұлтандар: - Біздайынбызбастаңыздаркөшті. Бізсіздерменбіргеміз. Жәнібек: Кереке, ұзақжолғашыққалы тұрмыз. Өзініңбір бата беріңіз. Керей: Жолыңды Алла қолдасын, Жаманшылықболмасын. Кетілмесінтұлпарыңныңтұяғы, Қайырылмасын сұңқарыңның қияғы.

Барғанжердеқұшақжаяқарсыалсын Жақсыадамдар, жайсаңжандарзиялы. Жалпақемес, жақсыжерментанысқын Алла жебепұшқанқұспенжарысқын, Көңіліңшат, ат - көлігіңарымай, Отбасыңменаман - есентабысқын. Әумин.

Меруерт: Ия, соныменКерей мен Жәнібекбастаған 200 мыңадамЖетісуға бет алды.

Айдын :- Ол туралы тарихшыларымыздың айтқандарына құлақ түрсек.

Жанбота: Мұхаммед бен Уәли былай дейді: «Әбілқайыр хан Дешті Қыпшақ аймағында өз жауларының балаларын жеңіп шыққан кезде Жошы ханның ұлы Тоқа Темір хан ұрпақтарының кейбіреулері, мысалы Керей мен Жәнібек бағыну мен мойынсыну шеңберінен шығып, отанынан кетіп қалғанды жөн көрді. Оларбабаларынанмұрағаалғанелден бас тартып жат жергеапаратынжолғашықты. МойындауғалайықтыадамдартобыменоларМоғолстанғаапаратынжолдытаңдапалды.»

Айымжан : М. Х. Дулати: «Сол уақытта Дешті Қыпшақты Әбілқайыр хан биледі.
ОлЖошыәулетіненшыққансұлтандардыкөпмазалады. Жәнібек пен КерейоданМоғолстанғақашыпкетті.
ЕсенБұғаолардышынықыласпенқарсыалып, Моғолстанныңбатысшебінқұрайтын Шу мен Қозыбасыокругінберді.
Әбілқайыр өлген соң Өзбек ұлысыбұзылып сала берді.
Ондаүлкеншатақтарбасталды.
ОныңкөпбөлігіКерей мен Жәнібекхандарғакөшіпкетті, сөйтіполардыңтөңірегіне жиналғандардың саны 200 мыңғажетті. Оларендіөзбек - қазақтардепаталатынболды. Қазақсұлтандарыныңбилігі 870 жылданбасталады.
Бәрін де Алла біледі.» 870 жылқазіргібіздіңжылсанауымыздың 1465 - 1466 жылдары.

Меруерт: 1465 - 1466 жылдарыКерей мен ЖәнібектіңБатысЖетісудықұттымекенетіп, ШудағыҚозыбасыдағықазақхандығыныңұлттықтуынтігіп, Орда құруыеңалдымен, көшпеліқазақтардың ел болып, еңсекөтерсекдегенынта - үмітінжүзегеасырды.

Бағлан: Екіншіден, суы мол, топырағықұнарлы, жержаннатыЖетісужеріқалыңқазақтыңмақтанышынаайналды.
Оқушы:
ЖерұйықтыіздегенАсанҚайғыбабамызЖетісудаболғанкезде:
«Жетісудыңағашының басы жемісекен» десе, екісұлтанкеліпорналасқанжер

Шу туралы: «Ей, Шу, атыңдытерісқойыпты. Мына ну қамысыңелдіешбіржұтқабереқоймас» дегенекен.ш

Шерхан: Ғасырдың құрдасы,
Ақындар жырлаған,
Көненің сырласы
Тарихты тыңдаған.
Шежірешертеді,
Көшесі, әртасы,
Ғажайыпертеңі,
Жетісу алқасы.

Комментарии